Eth despartiment de sètis: aplicacion dera lei d’Hondt

QUE EI UA BARRIERA LEGAU?

Era barrièra legau ei un limit minim de vòts que s’establís en escrutinh entà qu'ua candidatura pogue concórrer ara distribucion de sètis. Enes municipaus ei eth 5%, mentre qu'enes eleccions ath Conselh Generau d’Aran aguesta barrièra ei deth 3%.

EN QUE CONSISTIS ERA LEI D’HONDT?

Era lei d’Hondt ei eth procediment que s’utilize entà distribuïr es sètis.
Enes eleccions municipaus era règla s’aplique sonque as candidatures qu'obtenguen aumens un 5% des vòts valids emetudi ena circonscripcion (barrièra legau) e enes eleccions ath Conselh Generau d’Aran, es candidatures qu'obtenguen aumens eth 3% des vòts valids emetudi ena circonscripcion. Es candidatures qu'obtenguen mens vòts non se tien en compde.
Exemple: municipi damb 9 còssos a despartir e 10 candidatures, e en quau s’an emetut 1.400 vòts valids, distribuïdi dera manèra següenta:

Partit A: 447 vòts
Partit B: 277 vòts
Partit C: 192 vòts
Partit D: 170 vòts
Partit E: 96 vòts
Partit F: 82 vòts
Partit G: 64 vòts
Partit H: 37 vòts
Partit I: 21 vòts
Partit J: 8 vòts
Vòts en blanc: 6 vòts

Era barrièra legau deth 5% des vòts valids ei 70; per autant, en despartiment de sètis non se tieràn en compde es partits G, H, I e J. Enes vòts obtengudi pes auti 6 partits s’aplique era lei d’Hondt, en tot calcular es resultats de dividir eth numerò de vòts obtengudi per 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9, que son eth numerò de còssos a escuélher. S’obtien es següenti quocients:

	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts	Vòts
	/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	/8	/9
Partit A	447	223.5	149	111.75	89.4	74.5	63.86	55.88	49.67
Partit B	277	138.5	92.33	69.25	55.4	46.17	39.57	34.63	30.78
Partit C	192	96	64	48	38.4	32	27.43	24	21.33
Partit D	170	85	56.67	42.5	34	28.33	24.29	21.25	18.89
Partit E	96	48	32	24	19.2	16	13.71	12	10.67
Partit F	82	41	27.33	20.5	16.4	13.67	11.71	10.25	9.11

Eth despartiment quedarie dera següenta manèra:

• Eth prumèr sèti correspon ath partit A, pera chifra des vòts obtengudi dividida per 1 (447), qu'ei era mès nauta.
• Eth dusau sèti, ath partit B, tanben pera chifra des sòns vòts dividida per 1 (277), pr'amor qu'ei era chifra mès nauta dempús dera anterior.
• Eth tresau sèti correspon un aute còp ath partit A, que damb era chifra des vòts obtengudi dividida per 2 (223.5) presente era tresau chifra mès nauta.
• Eth quatau sèti, ath partit C (192).
• Eth cincau sèti, ath partit D (170).
• Eth siesau ei de nau entath partit A, que damb es sòns vòts dividit per 3 a era següenta chifra mès nauta (149).
• Eth setau ei entath partit B, pera chifra des sòns vòts dividida per 2 (138.5)
• Er ueitau sèti ei entath partit A, pera chifra des vòts obtengudi dividida per 4 (111.75),
• E eth nauau e darrèr ei entath partit C, pera chifra de vòts obtengudi dividida per 2 (96).

Quan es chifres de dus quocients son iguals, s’atribuís eth Sèti ara candidatura qu'age obtengut mès vòts en totau.